Ze wzruszenia płonę cały,
może nawet dymię:
Jemiołuszki przyleciały!
Będą z nami w zimie!
Ach, pomyślcież no wy sami,
chłopcy i dziewuszki:
całą zimę będą z nami
ptaszki jemiołuszki!
– śpiewał radośnie Jeremi Przybora. A dziś pierwszy dzień kalendarzowej zimy, więc to idealna pora na JEMIOŁUSZKĘ.
Ten urodziwy skrzydlaty gość ze Skandynawii i Rosji zawdzięcza swoją nazwę – mającą pierwotnie postać jemiołucha – kulinarnej słabości do owoców jemioły, o które awanturuje się czasem z paszkotem, zwanym „drozdem jemiołowym” m.in. w języku niemieckim (Misteldrossel) i angielskim (mistle thrush).
Słowo jemioła jest dziedzictwem prasłowiańskim (*emela / *jьmela / *omela), mającym odpowiedniki w językach bałtyckich, ale jego dalsza etymologia nie jest pewna. Część badaczy dopatruje się tu nazwy wykonawcy czynności od prasłowiańskiego czasownika *ęti, *jьmǫ ‘wziąć, chwycić, schwytać, złapać’, kontynuowanego w polszczyźnie przez jąć, i rekonstruuje pierwotne znaczenie jemioły jako ‘ta, co chwyta, łapie’. Miałoby się ono wiązać z dawnym zastosowaniem owej rośliny, z której sporządzano… lep do chwytania ptaków.
Jednak z uwagi na zmienność nagłosu omawianej tu nazwy (dialektalne amioła, imioła) i jej innosłowiańskich odpowiedników (np. rosyjskie omieła, ukraińskie dialektalne imeła, emeła) – etymologia wywodząca jemiołę od prasłowiańskiego przodka czasownika jąć budzi wątpliwość licznych badaczy. Wiesław Boryś nie wyklucza „zapożyczenia z nieznanego źródła, zwłaszcza że ta niezwykła roślina odgrywała znaczną rolę w kulturze Słowian (i innych ludów), gdyż przypisywano jej moc magiczną i w związku z tym okazywano cześć”.
A jeśli mowa o słowiańskich wierzeniach dotyczących jemioły, to nasi przodkowie wierzyli na przykład, że okadzanie uli w wigilię Bożego Narodzenia tlącą się jemiołą zapewnia obfitość miodu; że przystrojenie świątecznego stołu owocami jemioły albo dotknięcie ich w Nowym Roku zapewnia pomyślność na cały rok; że jemioła zakopana tuż przed Nowym Rokiem pod progiem chlewa chroni świnie przed chorobami; że gałązki jemioły zatknięte pod belki w domu mają moc chronienia zdrowia domowników, a włożone do kołyski z niemowlęciem odpędzają od niego koszmary i złe duchy; że jemioła zwisająca nad głowami pary planującej się pobrać gwarantuje, że ślub dojdzie do skutku; że jemioła spada z nieba na święte drzewa albo że sadzą ją na drzewach ptaki…
MENAŻERIA ETYMOLOGICZNA 
Jedna myśl na temat “Chwytliwa jemioła i jemiołuszka”